ERUSAM ERUSAM

 

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de bir araya geldiği zirve sona erdi. 

 

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö'nün ev sahipliğinde Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda yapılan, Putin'in geç gelmesi nedeniyle bir saat gecikmeli başlayan zirve, yaklaşık 4 saat sürdü. 

 

İki saatten fazla süren Trump ve Putin'in baş başa yaptığı görüşmenin ardından heyetler arası toplantıya geçildi. Trump, bu sırada gazetecilere yaptığı açıklamada baş başa görüşmeyi "iyi bir başlangıç" olarak niteledi. 

 

Yoğun güvenlik önlemleri altında yapılan zirvede, ABD-Rusya ilişkileri, ABD seçimlerine müdahale iddiası, Suriye, nükleer silahsızlanma, Rusya'nın Ukrayna'daki askeri faaliyetleri, Kırım'ın ilhakı ve Kuzey Kore gibi konuların ele alınması bekleniyordu. 

 

Trump: Olağanüstü ilişkilere sahip olacağız

Trump, görüşme öncesi yaptığı açıklamada, "Gerçekten de dünyanın bizim iyi geçindiğimizi görmek istediğini düşünüyorum." ifadesini kullandı.

 

Yaklaşık 2 yıldır ABD başkanlığı görevini yürüttüğünü hatırlatan Trump, "En sonunda olağanüstü ilişkilere sahip olacağımızı düşünüyorum. Biliyorsunuz yıllardır söyledim; Rusya ile iyi geçinmek kötü değil, iyi bir şeydir." diye konuştu.

 

Bugünkü zirvede ticaretten askeri ilişkilere geniş bir yelpazede konuların ele alınacağını belirten Trump, özellikle Çin konusu üzerinde durulacağının altını çizdi.

 

"Son yıllarda çok da iyi geçinemeyen iki ülke olarak önümüzde büyük fırsatlar olduğunu düşünüyorum." diyen Trump, "İki büyük nükleer gücüz. Nükleerin (kapasitenin) yüzde 90'ına sahibiz. Bu iyi değil, kötü bir şey. Bu konuda bir şey yapabileceğimizi umuyorum çünkü bu olumlu değil, olumsuz bir güç. O nedenle başka konuların arasında bunu da ele alacağız." şeklinde konuştu.

 

Dünyanın zirvenin sonucuna odaklandığını, kendisinin de özel görüşmeyi heyecanla beklediğini belirten Trump, "Hepimizin pek çok sorusu var ve ümit ediyorum ki cevapları bulacağız." dedi.

 

 

 

 

ABD Başkanı Donald Trump, Suriye krizinin karmaşık olduğunu belirterek, ülkesi ve Rusya arasındaki iş birliğinin yüzbinlerce insanın hayatını kurtarma potansiyeli bulunduğunu söyledi.

 

Donald Trump, buradaki konuşmasında, ABD ve Rusya'nın ortak çıkarları gerçekleştirmede iş birliği yapmak için yollar bulması gerektiğini, yapıcı diyaloğun hem ABD ve Rusya hem de dünya için iyi olduğunu ifade etti. 

 

İki ülke arasındaki ilişkilerin hiç olmadığı kadar kötü durumda olduğunu dile getiren Trump, "Bunun birkaç saattir değiştiğini düşünüyorum." dedi. 

 

İleride Putin ile daha sık görüleceklerinden emin olduğunu söyleyen Trump, görüşmede Rusya'nın 2016 ABD seçimlerine müdahale ettiğine ilişkin iddiaların gündeme geldiğini belirtse de Moskova'yı bundan dolayı kınamaktan kaçındı. 

 

Trump: Buna uzun bir zaman ayırdım

Bu konudaki mesajının "baş başa görüşmede en iyi şekilde iletildiğini" dile getiren Trump, "Buna uzun bir zaman ayırdım. Putin de bunu güçlü bir şekilde hissetti ve onun da bu konuda ilginç fikirleri var." ifadesini kullandı.

 

Rusya'nın ABD'de 2016'ya yapılan seçimlere müdahale ettiğine dair iddialarla ilgili devam eden soruşturmayı ABD için "felaket" olarak tanımlayan Trump, bunun aynı zamanda iki ülkeyi birbirinden uzak tuttuğunu söyledi. 

 

"Putin inanılmaz bir teklif sundu"

Rusya hükümeti ile kendi seçim kampanyası arasında "gizli bir anlaşma" olmadığını ifade eden Trump, "İyi bir kampanya yürüttüm ve Hillary Clinton'ı kolayca yendim. Harika bir kampanya yürüttüm ve o yüzden de şimdi Başkanım." diye konuştu. 

 

Putin'in, Rus ve Amerikan ekiplerinin siber saldırı iddiaları konusunda ortak çalışmaları gibi "inanılmaz bir teklif" sunduğunu belirten Trump, Vladimir Putin'in "Rusya'nın neler olduğunu belirlemesi için ABD'nin soruşturmaya ilişkin istihbarat sağlaması" teklifinde de bulunduğunu bildirdi. 

 

"Herhangi bir sebep göremiyorum"

Rusya'nın seçimlere müdahale ettiğine ilişkin Amerikan istihbarat örgütlerinin raporlarına "büyük güven" duyduğunu söyleyen Trump, ancak "Putin, Rusya'nın seçimlere müdahalede rol almadıklarına dair sözlerinde inanılmaz derecede kesif ve güçlüydü bugün." dedi. 

 

Israrlı sorulara rağmen bu konuda Rusya'yı kınamaktan kaçınan Trump, "Putin, bunu yapanın Rusya olmadığını söyledi. Şunu söyleyebilirim; bunun Rusya olması için herhangi bir sebep göremiyorum." ifadesini kullandı. 

 

Trump, Rusya'nın kendisi veya ailesine ilişkin "uygunsuz içerik" sahibi olması durumunda bunların çok önceden yayımlaması gerektiğini savunarak, bu konudaki iddiaları da reddetti. 

 

"Yüz binlerce insanın hayatını kurtarma potansiyeline sahip"

Suriye konusuna değinen Trump, bu ülkedeki krizin karmaşık olduğuna işaret ederek, "İki ülkenin iş birliği, yüzbinlerce insanın hayatını kurtarma potansiyeline sahip. DEAŞ ile verdiğimiz başarılı mücadeleden İran'ın sahada faydalanmasına izin vermeyeceğiz. Bölgede DEAŞ'ı silmek üzereyiz." dedi.

 

Trump, görüşmede İran'a baskı uygulanmasının önemine de değindiğini belirtti. 

 

"Başkan Putin de İsrail'e yardım ediyor"

Trump, İsrail ile ilgili olarak da "Başkan Putin de İsrail'e yardım ediyor. Her ikimiz de Binyamin Netanyahu ile konuştuk ve onlar da Suriye konusunda İsrail'in güvenliğini ilgilendiren belli şeyler yapmak istiyor." diye konuştu. 

 

İsrail için güvenlik oluşturulmasının hem kendisi hem de Putin'in görmek istediği bir şey olduğunu söyleyen Trump, Suriye konusunda etkili bir iş birliği yapmak için gerekli imkanların bulunduğunu belirtti. Trump, "Ordularımız, uzun zamandır siyasi liderlerden daha iyi geçinmekte. Suriye'de de iyi geçinmekteyiz." değerlendirmesinde bulundu.

 

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö'nün ev sahipliğinde Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda yapılan ve Putin'in geç gelmesi nedeniyle bir saat gecikmeli başlayan zirve, yaklaşık 4 saat sürdü. 

 

Trump ve Putin'in 2 saatten fazla süren baş başa görüşmesinin ardından heyetler arası toplantıya geçildi. 

 

Putin: Soğuk Savaş uzun süre önce sona erdi

Vladimir Putin, burada yaptığı konuşmada, zirvenin samimi bir atmosferde gerçekleştiğini dile getirerek, görüşmeyi "faydalı ve başarılı" olarak nitelendirdi.

 

Rus-Amerikan ilişkilerinin hali hazırdaki ve gelecekteki durumuyla uluslararası önemli konuları ele aldıklarını belirten Putin, "İkili ilişkilerin zor bir dönemden geçtiği aşikardır, ancak gergin atmosferde yaşanan bu zorlukların objektif bir nedeni yok. Soğuk Savaş uzun süre önce sona erdi. İki ülke arasındaki ideolojik çatışma eskide kaldı, dünyadaki durum tamamen değişti." dedi. 

 

Rusya ve ABD'nin bugün farklı zorluklarla karşı karşıya olduğuna dikkati çeken Rus lider, çabaların birleştirilmesiyle bütün bu güçlüklerin üstesinden gelinebileceğini ifade etti. Putin, "Bugünkü görüşme, ikili ilişkilerde yaşanan olumsuz durumun düzelmesi yönünde Başkan Trump ile ortak arzumuzu göstermektedir ve ilişkilerin iyileştirilmesi yönünde ilk adımlardır." diye konuştu. 

 

Rusya ve ABD'nin nükleer güce sahip büyük devletler olarak uluslararası güvenlik konusunda önemli sorumluluğu bulunduğunu dile getiren Putin, stratejik istikrar ve kitle imha silahlarının yaygınlaşmasını önleme konularında diyaloğun önemli olduğunu, bu hususta ABD'ye notlar ilettiklerini aktardı. 

 

ABD - Rusya iş birliği

Putin, terörizm ve siber saldırılar konusunda iş birliğini sürdüreceklerini belirtti.

 

Görüşmede bölgesel krizlerin ele alındığını ifade eden Putin, bazı konularda ABD ile duruşlarında farklılıklar olduğunu, ama ortak ilgi alanlarının da çok az olmadığını söyledi. 

 

Suriye konusunda Rusya ve ABD'nin liderlik üstlenebileceğini bildiren Putin, bölgedeki insani krizin karşılıklı iş birliğiyle üstesinden gelebileceklerini ve mültecilerin Suriye'ye dönüşünü sağlayabileceklerini dile getirdi. Putin, Suriye'deki iş birliğinde Rus ve ABD askerlerinin koordinasyonlu çalışma konusunda deneyim sahibi olduğunu anlattı. 

 

Vladimir Putin, Suriye'nin güneyindeki gerilimi azaltma bölgesiyle ilgili yaptığı değerlendirmede ise "Bölgedeki teröristlerin hezimete uğratılmasından sonra güney bölgesi ismiyle anılan yerde, İsrail ve Suriye güçlerinin ayrılması hususunda Golan Tepeleri'ndeki durum 1974 anlaşmasına uygun olmalıdır. Bu, Golan Tepeleri'nde durumun sakinleşmesine neden olacak, Suriye ile İsrail arasındaki ateşkesi yeniden sağlayacaktır. Sayın Başkan (Trump) bu konuya özel dikkat ayırdı." ifadelerini kullandı. 

 

"ABD seçimlerine karışmadık" vurgusu

Trump'ın görüşmede Rusya'nın ABD seçimlerine müdahale ettiği iddialarını tekrar açtığını söyleyen Putin, "Defalarca söylediğim şeyi tekrarlamak zorunda kaldım; Rusya hiçbir zaman seçim süreci dahil, ABD'nin iç işlerine karışmadı ve karışmaya hazırlanmıyor." dedi. 

 

Putin, 2016'daki başkanlık seçimlerine 12 Rus ajanın müdahale ettiği iddiasına ilişkin soruya, bu hususta henüz bir bilgiye sahip olmadığı yanıtını verdi. Putin, iki ülke arasında 1999'da davalar konusunda karşılıklı yardımı öngören bir anlaşma imzalandığını hatırlattı. Vladimir Putin, bu konuda ABD'nin oluşturduğu komisyonun Rusya'daki resmi organlarla çalışabileceğini ifade etti.

 

Putin, Trump'ın Kuzey Akım 2 projesine ilişkin Rusya'ya yönelik açıklamaları konusundaki bir soruya cevap verirken de iki büyük petrol ve gaz ülkesi olarak uluslararası pazarı düzenlemede yapıcı çalışabileceklerini söyledi. Putin, Kuzey Akım 2 projesi ile Ukrayna üzerinden transit doğalgaz akışını sürdürmeye hazır olduklarını Trump'a aktardığını ifade etti. 

 

Vladimir Putin, 2018 FIFA Dünya Kupası'nda oynanan bir futbol topunu ABD Başkanı Trump'a verdi.

 

AA 

 

 

 

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin zirvesini değerlendiren uzmanlar, bu buluşmanın, tarafların terörizmle mücadele, silahsızlanma ve Suriye gibi konularda harekete geçeceğinin ve iki ülkenin belirli konularda ortak alanlar yakaladıklarında iş birliği yapacağının işareti olduğu görüşünü dile getirdi.

 

Trump ve Putin'in Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö'nün ev sahipliğinde başkent Helsinki'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda yaptıkları 2 saati aşkın görüşmeyi AA muhabirine değerlendiren uzmanlardan Kıbrıs Bahçeşehir Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, zirveye dair en önemli hususun, iki tarafın da bir diyalog başlatmak ve uzlaşabildikleri ortak noktalarda iş birliği yapmak istemesi olduğunu söyledi.

 

Güney, zirvenin ardından yapılan açıklamalarda Suriye ve İsrail'in güvenliğinin gündeme gelmesine ilişkin, Trump'ın Suriye'nin güneyini öncelikli tuttuğunu ve bu bağlamda İsrail'in, Rusya ile İran'ın uzantılarının buradan çekilmesi ve Golan Tepeleri'nde bir istikrar alanı oluşturmak için temas kurduğunu ifade etti.

 

Güney, şöyle devam etti:

 

"Karşılıklı bir alışveriş gibi düşünebiliriz bunu. Rusya ve Rusya'nın desteklediği rejim karşısında İsrail'i destekleyen ABD'nin, İran'ın Suriye'deki etkisini kısıtlamak üzere zemin yokladığını düşünüyorum. Bu konuda bir esneklik olabilme ihtimali yüksek. İki büyük gücün Suriye'nin geleceği konusunda bütün diğer güçlere kıyasla burada etkili olmak üzere diyaloğu sürdürmeye karar verdiğini görüyoruz. Bu da hem bizi hem de Suriye'de etkili olabilen ülkeleri etkileyecek ama bu durum en çok da İran'ı rahatsız edecek diye düşünüyorum."

 

Silahsızlanma konusunun da gündeme gelmesinin dikkate değer olduğunu belirten Güney, bir yandan da terörizmle mücadele konusunda nasıl iş birliği yapılacağına dair diyalog kapısının açık olduğunu düşündüğünü dile getirdi.

 

Güney, "İki taraf da Helsinki'deki zirve ile belirli ortak konularda açılan fırsat penceresini değerlendirmekte kararlı olduğunu uluslararası kamuoyu ile paylaştı." değerlendirmesinde bulundu.

 

"Helsinki zirvesi mutlaka tarihe geçecek"

Kapadokya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan Ali Karasar, Helsinki zirvesinin mutlaka tarihe geçecek diplomatik olaylardan biri olduğunu belirterek, "Tarihin bu zirveyi barış ve iş birliği adına büyük bir adım olarak mı yoksa içi boş bir diplomatik tiyatro olarak mı yazacağını hep birlikte göreceğiz." dedi.

 

"Suriye konusunda yeni ve net bir şey yok"

Altınbaş Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Çağrı Erhan da zirvenin ardından yapılan basın toplantısında yöneltilen soruların her konuda iki lider arasındaki derin görüş ayrılıklarını ortaya çıkardığını, özellikle ABD'li basın mensuplarının sorularının, ABD'deki seçimlere Rusya'nın müdahale edip etmediği konusunun hala gündemde olduğunu gözler önüne serdiğini söyledi.

 

Erhan, liderlerin Suriye konusundaki değerlendirmelerine ilişkin ise "Bugüne kadar zikredilenlerin dışında, bir an önce silahların susması ve terör örgütlerinin temizlenmesi dışında tarafların bu görüşmede üzerinde mutabık kaldığı net bir husus, yeni bir şey görmedim." ifadesini kullandı.

 

"Suriye'de savaş bitmiştir, paylaşma başlamıştır"

İstinye Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, her iki tarafın da kendi kamuoyuna önemli mesajlar verdiğini belirterek, Trump'ın "seçimde kara bulut yok, Clinton'ı kolayca yendim." ifadesiyle, Putin'in de "materyal varsa ortak incelemeye hazırız." sözüyle, Rusya'nın ABD'deki başkanlık seçimlerine müdahil olmadığı yönünde genel kanaati pekiştirmek istediğini söyledi.

 

Her iki tarafın mutabık kaldığı noktalardan birinin uluslararası terörle mücadelede iş birliği olduğunu ifade eden Caşın, "Suriye'deki gelişmelerin değerlendirildiği yönündeki açıklama, ABD ve Rusya'nın savaşı bitirdiğini gösteriyor. Putin'in 'havadan ve karadan savaşı durdurmaya hazırız.' sözü, bana göre 'Suriye'de savaş bitmiştir, bundan böyle paylaşma başlamıştır.' anlamına geliyor." değerlendirmesinde bulundu.

 

Helsinki zirvesinin tarihi olduğunu söyleyen Caşın, "Çok yakın bir gelecekte belki de ABD'de iki ülke arasındaki müzakerelerin başlayacağını düşünüyorum." dedi.